دوره شیدایی خفیف چیست؟ - وبلاگ همسفر

به گزارش وبلاگ همسفر، به حالت عکس افسردگی اصطلاحا شیدایی یا مانیا (mania) گفته می گردد. در شیدایی خُلق، رفتار و انرژی بیمار بسیار بالاست. نشانه های اصلی شیدایی عبارت اند از نشاط زدگی، تحریک پذیری، پرفعالیتی و عقاید خودمهم انگاری.

رفتار این بیماران به صورت شادی، خوش بینی بیش ازحد و خوشحالی سرایت نماینده ظاهر می گردد و ممکن است با تغییر درطول روز تغییر همراه باشد؛ مثلاً صبح مانیک یا شیدا و شب افسرده. ولی با اینحال، مانند افسردگی شدید تغییرات منظمی ندارد. شیدایی به دلیل داروهایی مانند فنیل پروپانول امین یا به وسیله تومورهای مغزی نیز به وجود می آید، ولی اغلب به عنوان قسمتی از اختلال دوقطبی شناخته می گردد. در این بیماری حملات دوره ای مانیا و افسردگی دیده می گردد.

آشنایی بیشتر با بیماری شیدایی و دلیل نام گذاری این بیماری

ما برای اعتماد به یکدیگر به خوش بینی احتیاج داریم اما خوش بینی بیش ازحد، ما را از واقعیت های روزمره زندگی دور خواهد نمود و شیدایی را در ما شکل می دهد و در مقابل زمانی که احساس بدبینی و درماندگی می کنیم، هیجان رفتار ما بیانگر افسردگی است و نسبت به انتظاراتی که داریم و هر آنچه پیرامون خود می بینیم، به نوعی بی علاقه و غمگین می شویم. در بیماری افسردگی مانند یک سرماخوردگی روانی، انرژی آزاد در وجود ما فروکش می نماید؛ اما در شیدایی، افراد بسیار تلقین پذیر می شوند، پیشنهادهای دیگران را به راحتی قبول می نمایند و با ساده دلی و بی آلایشی رفتار می نمایند.

واقع بینی در بیماران مبتلابه شیدایی

فردی که در حالت بیماری شیدایی است، تصویر درستی از موقعیت واقعی خود ندارد. مثلاً ممکن است درست در زمانی که او را از کار اخراج نموده اند به خریدهای غیرضروری و پرهزینه بپردازد تا به این روش بر احساس درماندگی و ناتوانی خود سرپوش بگذارد. در واقع آن ها از یک درماندگی و افسردگی عمیق و بنیادی رنج می برند. همچنین این افراد اغلب قضاوت اشتباهی دربارهٔ دیگران دارند. این بیماران اطرافیان خود را به دو گروه خیلی خوب و خیلی بد تقسیم می نمایند و همه چیز را سیاه وسفید می بیند. به عبارتی فردی که صبح خیلی بد بوده است، ناگهان عصر همان روز در گروه خیلی خوب قرار می گیرد که علت آن ناتوانی فرد در کنار آمدن با احساسات دوسوگرا و دوقطبی خود است.

انرژی آزاد در بیماران مبتلابه شیدایی

در بیماری شیدایی باوجود پرفعالیتی فرد در انجام کارها، فرد نمی تواند به آسانی تمرکز کند و کارها را به سرانجام برساند و بر این اساس، انرژی آزاد فرد هدر می رود. اگرچه افراد شیدا به دلیل انرژی آزاد افزایش یافته در وجودشان، دچار علائمی همچون پرش افکار و درهم ریختگی تصاویر ذهنی و هیجان رفتاری هستند، افراد افسرده نیز به دلیل به کارگیری مکانیسم سرکوبی دچار خودگویی های منفی می باشند؛ طوری که آن ها را نسبت به دنیا پیرامون، بدبین و ناتوان و درمانده می نماید. چنین رویه ای انرژی آزاد آن ها را به شکل انرژی درونی زیستی و روانی انباشته می نماید و در شرایط بازگشت افکار هیجانی سرکوب شده در هشیاری، مدام با خود حرف می زنند تا اجازهٔ آزاد شدن انرژی هیجانی درونی را ندهند زیرا از آن واهمه و ترس دارند.

علائم شیدایی چیست؟

• بیمار مبتلا متعلقات و لباس هایی بارنگ روشن می پوشد ولی با شدت یافتن بیماری ظاهر فرد نامرتب می گردد و دیگر از شیک پوشی خبری نیست.
• بیماران مانیک و شیدا اغلب دچار پرفعالیتی و پرکاری هستند که منجر به خستگی جسمی در این افراد می گردد.
• این افراد به آسانی کارها را ناتمام رها می نمایند و کار جدیدی را آغاز می نمایند و به اصطلاح حواس پرت اند و نمی توانند تمرکز نمایند.
• خواب در این افراد غالباً کاهش می یابد و به کمبود خواب خود اعتراضی ندارند.
• اشتها افزایش می یابد و گاهی بیش ازحد پرخور هستند.
• میل جنسی بالایی دارند. ممکن است در این کار دچار افراط سرسام اوری شوند.
• بیمار مبتلا بسیار حراف شده و زیاد و سریع صحبت می نماید که نشان دهنده سرعت بالای تفکر در او است که فشار کلام نامیده می گردد.
• فرد بیمار حرکت سریع دارد و پرش های چشمان و دائماً گم کردن موضوعات و رشته سخن، نیز گویای همین امور است.
• با شدید شدن بیماری، پَرِش افکار نیز در این افراد پدیدار می گردد.
• بسیاری از بیماران ولخرج می شوند و به خریدهای غیرضروری روی می آورند.
• بیماران بسیار هیجان زده هستند.
• این افراد تا حدی تحریک پذیر هستند.
• گاهی نیز اشتها در این بیماران کاهش پیدا می نماید.
• این افراد افکار خودعظیم بینی دارند. مثلاً ممکن است خود را رهبر و عظیم یک کشور، پیامبری مذهبی یا اندیشمندی جهت هدایت مسئولان کشور بداند.
• گاهی نیز دچار هذیان و از نوع گزند و آسیب می شوند و فکر می نمایند دیگران به دلیل اهمیت و مهم بودنشان قصد دسیسه علیه آن ها را دارند. هذیان ها اغلب باگذشت زمان تغییر شکل می دهند.
• توهم نیز در موارد شدید این بیماری ایجاد می گردد که با خلق و رفتار بیمار هماهنگ است و در طول زمان دچار تغییر می گردد.
• بینش این بیماران همیشه مختل است و بیمار دلیلی برای جلوگیری از افکار خودعظیم بینی یا محدود کردن ولخرجی خود نمی بیند. آن ها به ندرت خود را بیمار می دانند و احتیاجی به درمان احساس نمی نمایند.

تشخیص بیماری شیدایی

برای تشخیص بیماری شیدایی باید رفتارهای شخص بیمار از علائم زیر پیروی کند.

1. در دوره مشخصی از زمان که حداقل یک هفته طول بکشد، خلق و رفتار به شکلی غیرطبیعی و مداوم بالا برود یا تحریک پذیر باشد ولی اگر بستری کردن بیمار ضرورت پیدا کرد، مدت این دوره می تواند کمتر از یک هفته نیز باشد.

2. طی دوره ای که خلق و روان فرد بیمار به هم ریخته است، حداقل سه علامت از علائم زیر به طور دائم و به حد چشمگیری وجود داشته باشد. این علائم عبارت اند از:

• اعتمادبه نفس بیش ازحد در فرد همراه با خودعظیم بینی
• کاهش احتیاج به خواب (مثلاً فرد فقط سه ساعت خوابیده باشد، اما احساس کند سرحال است).
• پرحرفی بیش ازحد و غیرمعمول، یا احساس فشار در صورت صحبت نکردن
• فرد پرش افکار داشته باشد یا این احساس ذهنی در او وجود داشته باشد که افکار دارند در ذهنش باهم مسابقه می دهند.
• حواس پرتی به این معنی که توجه فرد فوراً به محرک های بیرونی بی اهمیت یا بی ارتباط با او و موضوع موردبحثش جلب گردد.
• افزایش فعالیت های معطوف به هدف اعم از فعالیت های اجتماعی، شغلی، تحصیلی یا جنسی یا سر آسیمگی روانی و حرکتی.
• پرداختن بیش ازحد به امور لذت بخش و مفرحی که به احتمال زیاد عواقب ناراحت نماینده ای دارند. برای مثال افتادن به دام ولخرجی های بی حساب وکتاب، افراط های جنسی، یا سرمایه گذاری های احمقانه و در خصوص افرادی با موقعیت هایی که از امکان پرداختن به موضوعات قبل محروم اند و از انجام این گونه کارها ناتوان اند، می توان به اسراف یا از بین بردن یا بخشیدن اموال افراد دیگر و ولگردی هایی با اعمال و رفتارهایی عجیب مثل جابجا کردن اجسام بی اهمیت یا مثلاً خروج هایی در زمان هایی عجیب مثل 3 صبح، از منزل، بدون هدفی عادی و عقلانی مثل قدم زدن در هوای آزاد، اشاره برد.

3. به هم ریختگی خلق در فرد به قدری شدید باشد که کارنمودهای شغلی یا فعالیت های معمول اجتماعی یا روابط فرد با دیگران را به صورت کامل مختل نموده باشد یا برای آن که مانع از صدمه رساندن فرد به خودش و دیگران گردد، مجبور به بستری کردنش باشند، یا خصایص روان پریشانه در فرد بیمار وجود داشته باشد.

4. علائم اشاره شده از اثرات مستقیم یک ماده (مثلاً یکی از موارد سوءمصرف، یک داروی طبی، یا درمان های دیگر) یا یک بیماری طب عمومی (مثل پرکاری تیروئید) ناشی نشده باشد.

نکته: باید دقت کرد که دوره های شبه شیدایی را که به وضوح براثر درمان های جسمی ضدافسردگی (مثل دارو، درمان با تشنج الکتریکی، یا نوردرمانی) به وجود آمده است، نباید مؤید تشخیص اختلال دوقطبی دانست.

انواع بیماری شیدایی

بیماری شیدایی به سه نوع خفیف، متوسط و شدید دسته بندی می گردد.

1. بیماری نیمه شیدایی یا دوره شیدایی خفیف

افزایش فعالیت بدنی و تکلم، خلق متغیر و ولخرجی وجود دارد.

2. بیماری شیدایی متوسط

فعالیت زیاد به همراه فشار کلام و تکلم سازمان یافته، خلق یوفوریک که با دوره های بی قراری و افسردگی قطع می گردد و افکار خودعظیم بینی ممکن است هذیانی شوند.

3. بیماری شیدایی شدید

فعالیت شدید غیرقابل کنترل و افکار درهم ریخته و هذیان عجیب وغریب و توهم نیز به وجود می آید. به ندرت بیمار بدون حرکت و گنگ می گردد یعنی دچار بهت ناشی از شیدایی در موارد شدید بیمار حالت روان پریشی (سایکوز) دارد.

عوامل ایجادنماینده بیماری شیدایی

• ممکن است بیمار زمینه ارثی داشته باشد، بروز هم زمان این مشکل در دوقلوهای تک تخمکی وجود دارد و بین 90 تا 33 درصد متغیر است.
• مسائل محیطی مانند احساس طرد شدن نیز در بروز بیماری موثر است.
• افزایش نوروترانسمیتر سروتونین در لوب تمپورال مغز عامل مهمی در بیماری باشد.
• همچنین کمبود ویتامین ب 12 باعث به وجود آمدن نشانه های بالینی بیماری شیدایی می گردد.

درمان بیماری شیدایی

حالا که با این بیماری آشنا شدید به بیان روش های درمان این بیماری می پردازیم.

1. درمان دارویی

به طورکلی دو گروه دارویی یکی تثبیت نماینده های خلق مانند لیتیم کربنات و والپروات سدیم و گروه دوم داروهای آنتی سایکوتیک مانندهالوپریدول و کلرپرومازین در درمان بیماری شیدایی به کار می فرایند و به طورمعمول از آن ها استفاده می گردد. درمان این بیماری طولانی مدت است. اگر دوره های بیماری تکرارشونده باشد دارودرمانی با روان درمانی مؤثر است.

2. روان درمانی

با مراجعه به روانشناس انجام می گردد.

3. رفتاردرمانی

کنترل رفتارهای تکانشی به وسیله تقویت و اقتصاد ژتونی

4. خانواده درمانی

روابط درست خانوادگی به درمان بیماری یاری می نماید.

5. شوک الکتریکی

در صورت به بن بست رسیدن در درمان دارویی و شکست در روان درمانی، علائم شدیدی که می تواند تهدیدی برای خود بیمار یا دیگران باشد می توان از شوک الکتریکی استفاده کرد.