صدور 350 هزار پروانه ساختمانی بی دوام - وبلاگ همسفر

به گزارش وبلاگ همسفر، در حالی که قوانین نظام مهندسی ساخت وساز ناایمن را منع نموده و کشور 6 میلیون واحد مسکونی فرسوده دارد، سالانه 35 هزار پروانه ساختمانی با مصالح ناایمن صادر می گردد.

به گزارش گروه مالی وبلاگ همسفر، پروانه ساختمان سندی است که شهرداری ها صادر نموده اند و در اختیار مالک قرار می دهند، برای احداث هرگونه ساختمان باید مجوز لازم از شهرداری ها دریافت گردد. انواع پروانه های ساختمانی وجود دارد که می توان آن ها را در پروانه ساخت، پروانه تخریب و نوسازی، پروانه اضافه اشکوب، پروانه تبدیل و پروانه تغییرات و تعمیرات دسته بندی کرد. هدف از این گزارش آنالیز شرایط پروانه های احداث ساختمان در منطقه ها شهری طی سال های 1390 تا 9 ماهه 1400 است که صادر شده اند. بنابر شواهد موجود بیشترین تعداد پروانه صادرشده در 10 سال اخیر در سال 1390 بوده و تعداد پروانه های صادرشده در سال 1399 نسبت به سال 1390، حدود 17 درصد کاهش یافته است. در سال 1399، بیش از 80 درصد پروانه های صادرشده دارای کاربری مسکونی، 7 درصد کاربری همزمان مسکونی و کارگاهی و 13 درصد دارای کاربری غیرمسکونی بوده است. اما بحث اصلی که در ارتباط با موضوع مسکن در ایران وجود دارد مربوط به کیفیت مسکن است. در سال 1399، از بین تعداد واحد های مسکونی صادرشده، 93 درصد مربوط به ساختمان های بادوام و 7 درصد نیز مربوط به ساختمان های نیمه بادوام بود. بعلاوه طبق آخرین سرشماری واحد های مسکونی معمولی در سال 1395، 57 درصد از ساختمان های مسکونی فعلی در گروه بادوام و 43 درصد نیز در گروه نیمه بادوام و کم دوام قرار می گیرند. این درحالی است که براساس اطلاعات سرشماری اجرا شده در سال 1395، درحال حاضر بیش از 6 میلیون واحد مسکونی نیمه بادوام و کم دوام در شهر های کشور وجود دارد که با فرض فرایند موجود صدور تعداد پروانه های واحد های مسکونی بادوام و وجود اراده در ارتباط با نوسازی واحد های غیرمقاوم، به بیش از 14 سال زمان احتیاج است تا تمام واحد های مسکونی در نقاط شهری کشور دارای ساختمان بادوام شوند. نکته قابل تامل اینکه، درحالی در کشور قوانین نظام مهندسی ساخت وساز های تازه کم دوام را منع می نماید و مسئولان کشور بر تسریع نوسازی بافت های فرسوده تاکید می نمایند که طبق آمار های مرکز آمار ایران در بازه زمانی 1390 تا 1399 بیش از 350 هزار پروانه ساختمانی برای احداث مسکن با مصالح کم دوام و ناایمن صادر شده است.

سقوط 28 درصدی ساخت وساز در سال 1400

بیشترین تعداد پروانه ساختمانی در سال 1390 با تعداد 212 هزار پروانه از طریق شهرداری های کل کشور صادر شده که در سال های 1391 و 1392 نسبت به سال 1390 تعداد پروانه های صادرشده کاهش کمی پیدا نموده است. اما در سال 1393 شاهد افت 42 درصدی در صدور پروانه های ساختمانی بوده ایم که می توان دلایل آن را در رکود بازار مسکن در سال 1392 و پرداخت حق بیمه کارگران از طریق مالک ساختمان جست وجو کرد. درنهایت این کاهش در تعداد پروانه های صادرشده در سال های 1394 و 1395 با شیب کمتر ادامه یافت و از سال 1396 با افزایش قیمت مسکن در سراسر کشور و روی آوردن سازندگان به ساخت وساز، تعداد پروانه های ساختمانی افزایش یافت و در سال 1399 حدود 174 هزار پروانه صادر شد که نسبت به سال 1398، شاهد افزایش 15 درصدی در صدور پروانه های ساختمانی بوده ایم. بعلاوه در همین بازه زمانی در استان های تهران و اصفهان، بیشترین تعداد پروانه و در استان های ایلام، کهگیلویه وبویراحمد و سمنان، کمترین تعداد پروانه صادر شده است. از این تعداد پروانه ساختمانی صادرشده، 80 درصد دارای کاربری مسکونی، 7 درصد دارای کاربری مسکونی و کارگاه توام و 13 درصد دارای کاربری غیرمسکونی هستند. اما در 9 ماهه سال 1400 (آخرین آمار رسمی) نیز درمجموع 90 هزار و 798 پروانه ساختمانی در منطقه ها شهری کشور صادر شده که نسبت به صدور نزدیک به 126 هزار پروانه ساختمانی در 9 ماهه سال 1399 کاهش 28 درصدی را نشان می دهد. توجه داشته باشیم در سال 1400 محدودیت های کرونایی و تعطیلی های کرونایی بسیار کمتر از سال 1399 بوده و کاهش 28 درصدی ساخت وساز اصلا خبر خوبی برای بازاری که تشنه عرضه بوده، نیست.

صدور 350 هزار پروانه ساختمانی بی دوام!

یکی از نکات قابل تامل در آمار هایی که مرکز آمار ایران به تازگی منتشر نموده، اعطای پروانه ساختمانی به ساختمان هایی است که فاقد ایمنی لازم هستند. قبل از اینکه به آمار و ارقام این بخش بپردازیم، ضروری است قدری درخصوص تعاریف مرکز آمار ایران از ساختمان های بادوام و بی دوام بحث کنیم. طبق تعاریف موجود در نظام مهندسی، واحد های مسکونی بادوام در پروانه های احداث ساختمان مسکونی به واحد هایی اطلاق می گردد که اسکلت ساختمان آن ها بتن آرمه یا فلزی باشد. این درحالی است که واحد های نیمه بادوام به واحد هایی اطلاق می گردد که مصالح مورد استفاده در ساختمان آن ها به ترتیب آجر یا سنگ و آهن، آجر یا سنگ و چوب، بلوک سیمانی، تمام آجر یا سنگ و آجر و درنهایت تمام چوب باشد و واحد های مسکونی کم دوام نیز واحد هایی هستند که مصالح مورد استفاده در ساختمان آن ها شامل مصالحی نظیر خشت و چوب و خشت و گل باشد.

آنالیز تعداد واحد های مسکونی برحسب دوام ساختمان در بازه زمانی 1390 تا 1399 نشان می دهد که هرساله بیش از 92 درصد این واحد ها دارای ساختمان های بادوام بوده اند و حدود 7 درصد این ساختمان ها نیز نیمه بادوام بوده اند. طبق این آمار ها طی سال های 1390 تا 1399 سالانه 35 هزار پروانه ساختمانی و درمجموع طی این دوره 350 هزار و 327 پروانه ساختمانی فاقد ایمنی در منطقه ها شهری کشور برای احداث ساختمان صادر شده است. در ارتباط با ساختمان های کم دوام نیز از سال 1394 به بعد شاهد عدم صدور پروانه ساخت برای این گونه ساختمان ها بوده ایم. بین سال های 1390 تا 1399 به طور میانه، سالانه حدود 420 هزار واحد مسکونی در پروانه های احداث ساختمان های مسکونی با ساختمان بادوام پیش بینی شده است که اطلاعات نشان می دهد بین سال های 1393 و 1398 این پیش بینی محقق نشده و تعداد پروانه های واحد مسکونی بادوام طی این سال ها به مراتب کمتر از 420 هزار واحد مسکونی بادوام بوده است. این درحالی است که براساس اطلاعات سرشماری اجرا شده در سال 1395، درحال حاضر بیش از 6 میلیون واحد مسکونی نیمه بادوام و کم دوام در شهر های کشور وجود دارد که با فرض فرایند موجود صدور تعداد پروانه های واحد های مسکونی بادوام و وجود اراده در ارتباط با نوسازی واحد های غیرمقاوم، به بیش از 14 سال زمان احتیاج است تا تمام واحد های مسکونی در نقاط شهری کشور دارای ساختمان بادوام شوند. بعلاوه درصد واحد های مسکونی معمولی بادوام (دارای اسکلت فلزی یا بتنی) طبق آخرین اطلاعات موجود در سال 1395، 57 درصد است و این به آن معنی است که حدود 43 درصد از واحد های مسکونی معمولی شامل واحد های نیمه بادوام و کم دوام است که برای کشوری همچون ایران که روی گسل های فعال زلزله قرار گرفته، وجود چنین آماری کمی نگران نماینده خواهد بود و احتیاج است که شهرداری های کشور نسبت به بهبود کیفیت مسکن در ایران اقدامات جدی تری اعمال نمایند.

قوانین نظام مهندسی

طبق ماده 100 قانون شهرداری، مالکان اراضی و املاک باید قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و آغاز ساختمان از شهرداری ها یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان، پروانه لازم را اخذ نمایند. در مرحله بعد مالک ساختمان باید مدارک فنی لازم شامل نقشه ها، محاسبات و مشخصات فنی ساختمان را طبق ماده دوم مقررات ملی ساختمان به شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان تحویل دهد. مدارک فنی که برای آنالیز و تایید ارائه می شوند باید شامل پلان ها، مقاطع، نماها، جزئیات، هرگونه محاسبات و سایر مستندات فنی لازم باشند. در مرحله بعد شهرداری ها یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان موظفند تمام مدارک فنی ساختمان و تاییدیه ها یا هرگونه مستندات لازم ازجمله گزارش های مهندس ناظر و مجری، تاییدیه های کیفیت مصالح و اجزای به کار رفته در ساختمان و سایر موارد را که نشان دهنده انطباق مشخصات طرح و اجزای ساختمان با مقررات موجود در نظام مهندسی است، در نسخه های کامل به تعداد کافی نزد خود نگهداری کند. همانطوری که در متن ماده 100 قانون شهرداری آمده؛ ممکن است اشخاصی بدون اخذ پروانه مبادرت به احداث بنا نمایند. ماموران واحد های ذیربط شهرداری با نام بازرسان ساختمانی یا ماموران نظارت ساختمانی وظیفه دارند در جریان احداث بنا از طریق دارندگان پروانه کنترل و نظارت خود را اعمال نمایند تا از احداث بنا برخلاف مفاد پروانه جلوگیری گردد. بعلاوه، صدور پروانه ساخت، مشروط به وجود تمامی شرایط لازم باشد و پس از احراز این موضوع پروانه ساختمانی صادر گردد. در قانون برنامه پنجم توسعه این موضوع از سوی قانونگذار مورد توجه قرار گرفته و از این ظرفیت استفاده شده است. ماده 168 قانون برنامه پنجم توسعه خاطرنشان می نماید به منظور مقاوم سازی ساختمان ها و اصلاح الگوی مصرف به ویژه مصرف انرژی در بخش ساختمان و مسکن اقدام هایی در دو بند صورت گیرد. طبق بند الف این ماده قانونی، شهرداری ها مکلفند نسبت به درج الزام رعایت مقررات ملی ساختمان در پروانه های ساختمانی اقدام نمایند. صدور انتها کار برای واحد های احداث شده برمبنای این پروانه ها، منوط به رعایت کامل این مقررات است. در بند ب این قانون مقرر شده صدور پروانه هرگونه ساختمان منوط به ارائه موافقت اصولی بیمه کیفیت ساختمان احداثی است. شرکت های بیمه مکلفند براساس بیمه نامه صادره درصورت ورود هرگونه خسارت طی 10 سال به ساختمان احداثی، خسارت های وارده را ظرف سه ماه جبران نمایند.

منبع: فرهیختگان